Bremer groen
Laatst bijgewerkt: 27-12-2025
Definitie
Bremer groen is een historisch verfpigment, voornamelijk bestaand uit koper(II)hydroxide (Cu(OH)₂) of synthetisch kopercarbonaat, dat een groenblauwe kleur geeft.
Omschrijving
Dit pigment werd al incidenteel gebruikt sinds de Oudheid, maar de industriële vervaardiging startte rond 1760 en nam in volume toe vanaf 1778 door fabrikant Nicolaus Kulenkamp in Bremen, waaraan het zijn naam dankt. Het werd toegepast als groenblauwe muurverf, decoratieverf (bijvoorbeeld voor theaterdecors), en ook op houten scheepswanden om aangroei tegen te gaan. Bremer groen had de eigenschap dat het met kalk verwerkt werd, vandaar de bijnaam 'kalkblauw'. Het pigment staat bekend om zijn redelijk verzadigde tint en zijn kalkechtheid, maar is giftig, dekt slecht, en is slecht lichtecht, waardoor het na verloop van tijd blauwachtig kon verkleuren. Door deze nadelen raakte het rond 1830 in onbruik en werd het vervangen door andere pigmenten zoals grachtengroen, en de productie stopte begin twintigste eeuw.
Historische context en eigenschappen
Bremer groen was een relatief goedkoop pigment, vervaardigd door koper(II)sulfaat te laten reageren met natronloog, soms aangemaakt met lijnolie. Naast de giftigheid was een belangrijk nadeel de neiging tot verkleuring van groen naar blauwachtig. Dit leidde tot de ontwikkeling van verven zoals 'standgroen', dat oorspronkelijk een samenvoeging was van Bremer groen, Berlijns blauw en gele oker, en in de 19e eeuw een duurzame monumentenkleur werd. Tegenwoordig verwijst 'Bremerblauw' vaak naar een mengsel van organisch blauw pigment met wit, dat snel verkleurt, en heeft weinig gemeen met het oorspronkelijke pigment.
Gebruikte bronnen: